Fakultatywne elementy wyroku rozwodowego

Na wniosek jednego z małżonków

1. Orzeczenie o eksmisji małżonka

Jest to rozstrzygnięcie o charakterze represyjnym, względem małżonka, który swoim rażącym postępowaniem, uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Jako postępowanie takie można zakwalifikować np. akty przemocy, nałogowy alkoholizm. Można orzec tylko w stosunku do mieszkania należącego do obojga małżonków, a szczególnie z mieszkania należącego wyłącznie do małżonka żądającego eksmisji.

Orzeczenie nie pozbawia prawa podmiotowego do mieszkania. Niedopuszczalna jest eksmisja małżonka z mieszkania, które należy do jego majątku osobistego, także z mieszkania służbowego lub zakładowego, przydzielonego w związku z wykonywaniem funkcji lub zawodu

2. Podział majątku wspólnego

Istnieje możliwość jednoczesnego z rozwodem orzeczenia o podziale majątku wspólnego, jeśli zostaną łącznie spełnione następujące przesłanki:

jedno z małżonków wystąpi z takim wnioskiem,

przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym.

3. Alimenty dla małżonka

Mogą zostać zasądzone na żądanie jednego z małżonków.

Są dwa rodzaje tego obowiązku:

podobny do zwykłego obowiązku alimentacyjnego między krewnymi – tzn. powstaje w wyniku zaistnienia przesłanki niedostatku po stronie uprawnionego oraz przesłanki możliwości zarobkowo-majątkowych po stronie zobowiązanego małżonka. Taki model między małżonkami w przypadku, gdy żaden z nich nie jest winny rozkładu pożycia

szerszy obowiązek alimentacyjny, obciążający małżonka wyłącznie winnego względem małżonka niewinnego – nie jest konieczne popadnięcie małżonka niewinnego w niedostatek, wystarczy ustalenie, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.

Rozstrzygnięcia na zgody wniosek małżonków

Mogą dotyczyć mieszkania, do którego oboje małżonkowie są współuprawnieni na podstawie prawa własności, służebności osobistej mieszkania, spółdzielczego prawa do lokalu, na podstawie tytułu najmu itd.

1. Podział wspólnego mieszkania

Podziału takiego można dokonać, jeśli pozwala na to struktura mieszkania, jeśli można podzielić na mniejsze, samodzielne lokale, ewentualnie w wyniku jego przebudowy. Na dokonanie podziału potrzebna jest uprzednia zgoda właściciela budynku, niekiedy władzy budowlanej. Faktyczny podział mieszkania następuje później, dlatego sąd powinien w wyroku przyznać każdemu z małżonków mieszkanie nawiązując do planu przebudowy.  W wyniku orzeczenia o podziale mieszkania małżonkowie tracą dotychczasowy tytuł prawny i nabywają nowy w odniesieniu do nowych lokali.

2. Przyznanie mieszkania jednemu z małżonków

Możliwe tylko w przypadku rezygnacji przez małżonka opuszczającego mieszkanie z dostarczenia mu lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego.